Kripto Para Kavramları
Not: Kripto dünyasına ait olan ve aşağıda bulamadığınız, bildiğiniz veya bilmediğiniz kavramları bizimle paylaşırsanız biz de aşağıda paylaşmaktan mutluluk duyarız.
Adres
Kripto para birimi adresleri, ağ üzerinde parabirimi göndermek veya almak için kullanılır. Her kriptopara biriminin kendine ait adresi vardır ve genelde alfasayısal karakterlerden oluşur.
ASIC
Türkçesi “Uygulamaya Özel Tümleşik Devre” olarak çevrilern “Application Specific Integrated Circuit” için kısaltma olarak kullanılır. ASIC’ler madencilik için özel olarak üretilmiştir ve genellikle GPU’lara kıyasla ASIC’ler güç tasarrufu sağlar.
Bitcoin
Bitcoin, aracı kuruluşa ve merkezileştirilmiş finansal kuruma ihtiyaç duymadan, eşler arası(peer-to-peer) bir ağ üzerinde çalışan ilk; merkezi olmayan, açık kaynaklı kripto para birimidir.
Block
Bloklar, blok zinciri(blockchain) ağında sürekli olarak kaydedilen verileri taşıyan veri paketleridir.
Blockchain
Bir blockchain, işlemlerin bitişik bloklar tarafından kalıcı olarak kaydedildiği ortak kullanılan bir muhasebe defteridir. İlk yaratılan bloğundan en son bloğa kadar gerçekleşen tüm işlemlerin tarihsel bir kaydı olarak hizmet etmesi nedeniyle blockchain(blok zinciri) olarak adlandırılır.
Block Explorer
Block explorer, Blockchain’de geçmiş ve güncel tüm işlemleri görüntüleyebileceğiniz çevrimiçi bir araçtır. Ağın hash oranı(hash rate) ve işlem artışı gibi yararlı bilgiler sağlar.
Block Height
Blockchain’e bağlı blok sayısı.
Block Reward
Madencilik sırasında bir bloktaki hash’ı başarıyla hesaplayan madenci için bir teşvik yöntemi. Blok zincirindeki işlemlerin doğrulanması, işlemde yeni madeni paralar üretir ve madenci bunun bir kısmıyla ödüllendirilir.
Central Ledger
Merkezi bir aracı kurum tarafından tutulan bir muhasebe defteri.
Confirmation
Bir işlemin, hash işleminin ve blockchaine eklenmesinin başarılı bir şekilde gerçekleşmesine denir.
Consensus
Türkçe’ye “Uzlaşma ya da Fikir Birliği” olarak çevrilebilecek Consensus, ağın tüm katılımcılarının, işlemlerin geçerliliğine kabul etmesi ve sanal defterlerin(ledger) birbirlerinin birebir kopyası olmasının sağlanmasıdır.
Cryptocurrency
Jeton(Token) olarak da bilinen kripto para birimleri, dijital varlıkların/değerlerin temsilidir.
Cryptographic Hash Function
Kriptografik hash’ler, değişken boyutlu işlem veri girişinden, sabit boyutlu ve benzersiz bir hash değer üretir. SHA-256 hesaplama algoritması, bir kriptografik hash örneğidir.
Dapp
Merkezi olmayan uygulama (Dapp), verileri bir blok zincirinde depolanıp bağımsız olarak çalışan açık kaynak kodlu bir uygulama olup, kriptografik jetonlar şeklinde teşvik edilir ve değer ispatı gösteren bir protokol üzerinde çalışır.
DAO
Merkezi Olmayan-Bağımsız Organizasyonlar, herhangi bir insan müdahalesi olmadan çalışan ve tüm kontrol biçimlerini dürüst iş kurallarına bırakan kurumlar olarak düşünülebilir.
Distributed Ledger
Dağıtık defterler, verilerin merkezi olmayan düğümlerden(node) oluşan bir ağda depolandığı defterlerdir. Dağıtık bir defterin, kendi para birimine sahip olması zorunlu değildir. Ayrıca izin gerektirebilir ve özel olabilir.
Distributed Network
İşlem gücü ve verilerin, merkezi bir veri merkezine sahip olmak yerine düğümlerin üzerine yayıldığı bir ağ türü.
Difficulty
Bir işlem bilgisi veri bloğunun hangi kolaylıkta başarılı bir şekilde madencilik yapılabileceğini gösterir.
Digital Signature
Elektronik olarak iletilen bir belgeye, içeriğini ve gönderenin kimliğini doğrulamak için eklenmiş, ortak anahtar şifrelemesi ile oluşturulan bir dijital kod.
Double Spending
Bir miktar para birden fazla harcandığında, çift harcama gerçekleşir.
Ethereum
Ethereum, akıllı sözleşmeleri çalıştıran uygulamalar için blockchain tabanlı merkezi olmayan bir platformdur. Sansür, sahtecilik ve üçüncü taraf müdahaleleri gibi sorunların çözümünü amaçlamaktadır.
EVM
Her Ethereum düğümü, blockchain genelinde fikir birliğini korumak için Ethereum Virtual Machine(Ethereum Sanal Makinesi) üzerinde çalışır.
Fork
Türkçesine “Çatallanma” denebilir, ağın farklı kısımlarında aynı anda çalışmak üzere Blockchain’i, iki Blockchain’e ayırarak alternatif bir sürümünü oluşturur.
Genesis Block
Bir blockchain’in ilk veya ilk birkaç bloğu.
Hard Fork
Daha önce geçersiz olan işlemleri geçerli kılan ya da tam tersi bir çatallanma türü . Bu çatallanma türü, tüm düğümlerin ve kullanıcıların protokol yazılımının en son sürümüne yükseltilmesini gerektirir.
Hash
Koin işlemlerini onaylamak için kullanılır.
Hash Rate
Madencilik teçhizatı için performans ölçümü, saniyelik hash’lerle ifade edilir.
Ledger
Blockchaindeki işlemlerin kaydı tutulan birnevi sanal muhasebe defteri.
Mining
Madencilik, blockchain işlemlerini doğrulama eylemidir. Doğru donanım ve madencilik hedefini seçerek madencilik, istikrarlı bir pasif gelir biçimi sağlayabilir.
Multi-Signature
Çoklu imza adresleri, bir işlemi onaylamak için birden fazla anahtar gerektirerek ek bir güvenlik katmanı sağlar.
Node
Ledger’in, Blockchain ağının bir katılımcısı tarafından çalıştırılan bir kopyası.
Oracles
Oracles, akıllı sözleşmelere veri sağlayarak gerçek dünya ile blok zinciri arasında bir köprü görevi görür.
Peer to Peer
Eşler Arası (P2P), birbiriyle bağlantılı bir ağda iki veya daha fazla kişi arasındaki merkezi olmayan etkileşimleri ifade eder. Bir P2P ağının katılımcıları, tek bir aracılık noktası aracılığıyla doğrudan birbirleriyle anlaşırlar.
Public Address
Bir ‘Genel Adres’, bir ‘Genel Anahtar’ın kriptografik hash halidir. Özel anahtarların aksine, herhangi bir yerde yayınlanabilen e-posta adresleri gibi çalışırlar.
Private Key
Bir “Özel Anahtar”, belirli bir cüzdandaki tokenlere erişmenizi sağlayan bir veri dizisidir. Adresin sahibi hariç herkesten gizli tutulan şifreler gibi çalışırlar.
Proof of Stake
Sahip olduğunuz veya elinizde bulundurduğunuz koin sayısına göre ödül kazandıran bir konsensus yani fikir birliği, dağıtım algoritması. Bu protokolle koine ne kadar çok yatırım yaparsanız, daha fazla madencilik ödülü kazanırsınız.
Proof of Work
Aktif bir şekilde veri bloğu madenciliği yapmanızı gerektiren ve genellikle elektrik gibi kaynakları tüketen bir konsensus dağıtım algoritması. Donanımlarınızın sağladığı iş miktarı ya da sağladığınız hesaplama gücü ne kadar çoksa daha fazla koinle ödüllendirildiğiniz bir sistem.
Scrypt
Scrypt, Litecoin tarafından kullanılan. kriptografik bir algoritma türüdür. SHA256 ile karşılaştırıldığında, işlem süresi daha kısa olduğundan bu daha hızlıdır.
SHA-256
SHA-256, kripto para birimleri tarafından kullanılan bir şifreleme algoritmasıdır. Madencilik kazançları elde etmek için madencilik havuzları oluşturmayı gerektirdiğinden, çok fazla hesaplama gücü ve işlem süresi kullanır.
Smart Contracts
Akıllı sözleşmeler, iş kurallarını programlanabilir bir dilde blok zincirine kodlar ve ağın katılımcıları tarafından uygulanır.
Soft Fork
Yumuşak bir çatallanmanın, sert bir çatallanmadan tek farkı daha önce geçerli olan işlemler geçersiz hale getirilmesidir. Eski düğümler yeni blokları geçerli olarak kabul ettiğinden; yumuşak bir çatallanma aslında geriye doğru uyumludur. Bu çatallanma türü, güçlenmek için çoğu madencinin yükseltme yapmasını gerektirirken, sert çatallanma tüm düğümlerin(nodların) yeni versiyona uymasını gerektirir.
Solidity
Ethereum’un, akıllı sözleşmeler(smart contract) geliştirmek için kullandığı programlama dilidir.
Testnet
Geliştiriciler tarafından, ana zincirdeki varlıkların harcanmasını önlemek için kullanılan bir test bloğu zinciri.
Transaction Block
Bir blok içinde toplanan, daha sonra hash hale getirilip blok zincirine eklenebilecek işlemler yığını.
Transaction Fee
Tüm kripto para işlemleri küçük bir işlem ücreti gerektirir. Bu işlem ücretleri, bir madencinin başarılı bir şekilde bir bloğu işlediği zaman aldığı ödül ödül için hesaba eklenir.
Wallet
Özel anahtarları barındıran bir dosyadır. Genellikle, cüzdanın tasarlandığı belirli bir blockchain üzerinde işlem oluşturmayı ve işlemleri görüntülemeyi sağlayan bir yazılım istemcisi (yani kullanan kişinin, bilgilerin yer aldığı serverdan, geliştiricilerin belirlediği ölçüde bilgi almasını sağlayan bir nevi aracı yazılım) içerir.
